Garantía de indemnidade

A garantía de indemnidade é a facultade que teñen os traballadores de tomar accións legais contra a empresa para reivindicar os seus dereitos. A lei non a recoñece expresamente, pero os tribunais foron configurándoa. É unha extensión do dereito á tutela xudicial efectiva (é dicir, o dereito que teñen os traballadores a demandar).

Na práctica, esta garantía tradúcese na imposibilidade de que a empresa adopte represalias contra un traballador que demandou ou reclamou os seus dereitos. Por iso, considérase nula toda actuación empresarial que cause un prexuízo ao empregado e estea motivada polo feito de que el exercitase unha reclamación (extraxudicial ou xudicial) para o recoñecemento dos seus dereitos.

Se hai indicios de que se vulnerou a garantía de indemnidade dun traballador, a obriga de acreditar que a medida adoptada está desvinculada dunha reclamación previa do empregado recae sobre a empresa. Non basta con que o afectado invoque a garantía: debe aportar indicios.

Os tribunais dan especial relevancia ao tempo transcorrido entre a reclamación e o despido ou a sanción para valorar se ambos feitos están ou non vinculados. Non existe un prazo fixo ou automático, pero incluso un despido pasados dous ou tres meses dunha reclamación xudicial ou extraxudicial podería considerarse unha represalia se a empresa non acredita o contrario.

Ademais, desde marzo de 2023 existe a obriga empresarial de implementar un sistema interno de información que permita comunicar á plantilla calquera tipo de infracción, garantindo en todo momento a confidencialidade dos informantes, que non poden incorrer en responsabilidade algunha e tamén quedan protexidos contra represalias pola garantía de indemnidade.